Pieluszkowe zapalenie skóry i inne odparzenia u niemowląt

Diaper dermatitis and other skin sores in infants

Magdalena Łosik

Postępy Neonatologii 2018;24(2):103–106.

Skóra niemowląt i małych dzieci znacznie się różni budową od skóry dorosłego człowieka: jest od 5 do 10 razy cieńsza oraz zawiera mniej włókien kolagenowych i elastynowych. Cechuje się również większą podatnością na urazy i wrażliwością, do czego przyczynia się luźny układ komórek warstwy rogowej, słabsze przyleganie naskórka do skóry właściwej oraz pH zbliżone do neutralnego (słabsza obrona przed mikroorganizmami). Odmienny jest też skład płaszcza hydrolipidowego (dominuje cholesterol 10–12%), co wpływa na słabsze wiązanie wody w naskórku i łatwe przesuszanie się skóry, zwłaszcza że u noworodków i małych dzieci obserwuje się większą przezskórną utratę wody. Wprawdzie u noworodka gruczoły łojowe i potowe ekrynowe są już w pełni wykształcone, jednak nie wiąże się to z ich odpowiednią funkcją wydzielniczą. Istotnym faktem jest także większy niż u osoby dorosłej stosunek powierzchni skóry małego dziecka do masy ciała (700 cm3/kg), co ma wpływ na większą wchłanialność preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych [1, 2, 3]. W związku z wymienionymi cechami skóry niemowląt szczególne znaczenie ma prawidłowa jej pielęgnacja. Należy jednak zauważyć niepokojącą skłonność rodziców do czerpania wiedzy na temat pielęgnacji dziecka z mediów, reklam, nie zaś opierania jej na opinii specjalistów. Jatrogenne błędy popełniane przez opiekunów skutkują występowaniem podrażnień i predysponują do rozwoju niektórych dermatoz. Specjaliści mający kontakt w codziennej praktyce z rodzicami powinni w przystępny sposób przekazywać im podstawowe informacje dotyczące właściwej pielęgnacji skóry dziecka. Zgodnie z zaleceniami należy polecać do mycia tzw. syndety o pH 5,5–6,0. Emolienty nie są niezbędne do pielęgnacji skóry zdrowej. Należy je stosować w przypadkach chorób, które wiążą się z uszkodzeniem bariery naskórkowej, zaburzeniem rogowacenia i złuszczania, nadmierną suchością, a także w łuszczycy [4]. Jedną z najczęstszych dermatoz okresu niemowlęcego jest pieluszkowe zapalenie skóry (PZS, ang. diaper dermatitis). Szacuje się, że może ono być przyczyną nawet 25% konsultacji lekarskich w grupie dzieci do pierwszego roku życia. Pieluszkowe zapalenie skóry występuje u dzieci, które jeszcze nie kontrolują oddawania stolca i moczu.

Pleśniawki i afty jamy ustnej u niemowląt – rozpoznawanie i leczenie

Mucosal candidiasis and aphthas in infants – diagnostics
and treatment

Bożena Kociszewska-Najman, Justyna Skibińska, Tomasz Ginda, Karol Taradaj

Postępy Neonatologii 2018;24(2):107–109.

Zmiany błony śluzowej jamy ustnej u niemowląt wymagają różnicowania między pleśniawkami a nawracającym aftowym zapaleniem jamy ustnej. Znajomość takich cech klinicznych, jak: wielkość, lokalizacja i morfologia zmian śluzówkowych, a także znajomość czasu trwania objawów oraz współistnienia dolegliwości somatycznych pomaga ustalić właściwe rozpoznanie. Kandydoza jamy ustnej występuje bardzo często u zdrowych niemowląt. Nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej najczęściej jest spowodowane przez uraz mechaniczny (miejscowe drażnienie śluzówki), jednak niektóre przypadki mogą być związane z niedoborami żywieniowymi, zaburzeniami autoimmunologicznymi lub zakażeniami.

Badania przesiewowe noworodków w Polsce,
2018 rok

Newborn Screening in Poland – 2018

Mariusz Ołtarzewski

Postępy Neonatologii 2018;24(2):111–122.

Badania przesiewowe noworodków są uznane przez WHO za ważne działania profilaktyczne. W Polsce pilotażowe badania przesiewowe w kierunku fenyloketonurii rozpoczęto w 1965 roku w Instytucie Matki i Dziecka. Obecnie badania przesiewowe obejmują 29 chorób wrodzonych, w tym fenyloketonurię, wrodzoną niedoczynność tarczycy, mukowiscydozę, wrodzony przerost nadnerczy, deficyt biotynidazy oraz 24 inne wrodzone wady metabolizmu. W ciągu roku takie choroby wrodzone są wykrywane u około 400 noworodków. Badania są wykonywane dla całej populacji noworodków w siedmiu laboratoriach koordynowanych przez Instytut Matki i Dziecka. Program Badań Przesiewowych Noworodków jest finansowany przez Ministerstwo Zdrowia.

Prewencja hipotermii jatrogennej u noworodków urodzonych przedwcześnie

Prevention of iatrogenic hypothermia in premature infants

Ewa Gulczyńska, Wioletta Cedrowska-Adamus

Postępy Neonatologii 2018;24(2):123–127.

Łagodna hipotermia u przedwcześnie urodzonych noworodków, często stwierdzana w czasie przyjęcia dziecka na oddział intensywnej terapii, zwiększa ryzyko zachorowalności i umieralności. Wystąpienie hipotermii jest spowodowane narażeniem niedojrzałego noworodka na obniżoną temperaturę otoczenia oraz procedury wykonywane na oddziale.

Kontrola poziomu dźwięków na oddziale noworodkowym

Control of noise level in the neonatal intensive care unit

Wioletta Cedrowska-Adamus, Ewa Gulczyńska

Postępy Neonatologii 2018;24(2):129–133.

Noworodki przedwcześnie urodzone często są narażone na oddziale intensywnej terapii na dźwięki o nadmiernym natężeniu, przekraczającym dopuszczalny poziom. Przewlekłe narażenie na hałas ma niekorzystny wpływ na prawidłowy rozwój noworodka, w tym na funkcjonowanie układu krążenia, oddechowego, neurologicznego oraz rozwój słuchu.

Martwicze zapalenie jelit noworodków – aktualne poglądy na zapobieganie i leczenie według EBM

Necrotizing enterocolitis – current view on prevention
and treatment according to Evidence Based Medicine

Svetlana Simonova, Iwona Maruniak-Chudek

Postępy Neonatologii 2018;24(2):135–142.

Martwicze zapalenie jelit jest jedną z najcięższych chorób populacji noworodków, charakteryzującą się wysoką umieralnością i znacznym odsetkiem długoterminowych powikłań. Zapobieganie tej patologii i skuteczne leczenie należy do największych wyzwań współczesnej neonatologii na całym świecie. Stosowane od lat metody prewencji i terapii charakteryzują się różną skutecznością, a na ostateczny wynik leczenia wpływa wiele czynników. Autorzy publikacji zestawili dotychczasową wiedzę w omawianym temacie, koncentrując się na doniesieniach medycyny opartej na faktach.

Nieimmunologiczny obrzęk płodu z wewnątrzmacicznym smółkowym zapaleniem otrzewnej – opis przypadku

Non-immune hydrops fetalis with intrauterine meconium peritonitis – a case report

Agnieszka Sontowska, Maria Beata Czeszyńska, Violetta Seskowicz-Wnuk, Elżbieta Baryła-Pankiewicz

Postępy Neonatologii 2018;24(2):143–148.

Opisano przypadek obrzęku nieimmunologicznego płodu o nieustalonej etiologii, rozpoznany w 29 tygodniu ciąży. Wewnątrzmacicznie usunięto płyn z jam opłucnowych i wykonano dopłodową transfuzję masy erytrocytarnej. W 33 tygodniu ciąży w tracie porodu przedwczesnego ze względu na krytyczny stan płodu zakończono ciążę cięciem cesarskim. U noworodka stwierdzono objawy niewydolności oddechowo-krążeniowej, dziecko wymagało intubacji, mechanicznej wentylacji (do 30 doby życia) i drenażu usuwającego płyn z obu jam opłucnowych (przez 14 dni). W tracie diagnostyki pourodzeniowej rozpoznano smółkowe zapalenie otrzewnej typu torbielowatego z zastarzałą perforacją przewodu pokarmowego. Ze względu na skrajnie ciężki stan noworodka zastosowano etapowe leczenie chirurgiczne, najpierw drenaż jamy otrzewnowej a po kilku dniach laparotomię, w tracie której zeszyto miejsce perforacji. Stwierdzono masywne zrosty pętli jelitowych i założono dren typu Redon do jamy brzusznej. W 19 dobie życia kolejna laparotomia z powodu następnych perforacji z wyłonieniem jelita cienkiego i zamknięciem przepukliny pachwinowej. W 29 dobie życia rozpoczęto karmienie doustne, a po ustabilizowaniu się stanu noworodka w 44 dobie życia w czasie kolejnej laparotomii zespolono jelito. Po 69 dniach hospitalizacji noworodek z masą ciała 3500 g został wypisany do domu.

Zespół ostrej moszny u noworodka jako stan naglący, spowodowany urazowym rozerwaniem jądra – opis przypadku

Acute scrotum syndrome in a newborn as emergency case due to traumatic rupture of the testis – case report

Aneta Stachurska-Klimczak, Alicja Nawrat, Katarzyna Staśkiewicz, Dorota Kuhny, Andrzej Grabowski, Jakub Behrendt

Postępy Neonatologii 2018;24(2):149–151.

Noworodek donoszony, przyjęty na OITN w 15 godzinie życia z typowymi objawami ostrej moszny i operowany w nagłym trybie. Nakłuto mosznę, usunięto 40 ml brunatnego płynu i 10 ml krwi. Stwierdzono obecność olbrzymiego krwiaka jądra i powrózka nasiennego oraz urazowe rozerwanie jądra z wynicowaniem kanalika krętego. Okres pooperacyjny był powikłany ostrą niewydolnością oddechowo-krążeniową i gorączką. W siódmej dobie życia noworodka w dobrym stanie wypisano ze szpitala i zalecono dalszą obserwację ambulatoryjną. W dwunastym miesiącu życia dziecka jego psychoneurologiczny rozwój był prawidłowy, a zewnętrzne narządy płciowe odpowiednie do wieku

Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia u płodu – opis przypadku

Fetal complete heart block – case report

Weronika Albrzykowska, Krzysztof Preis

Postępy Neonatologii 2018;24(2):153–156.

Wrodzony blok przedsionkowo-komorowy III stopnia jest rzadką chorobą, występuje z częstością 1:15 000–1:20 000 żywych urodzeń. Charakteryzuje się utrwaloną u płodu bradykardią, mogącą doprowadzić do niewydolności krążenia i obrzęku płodu. W pracy przedstawiono przypadek całkowitego bloku serca u płodu. Opisano objawy, przebieg ciąży, metody diagnostyczne oraz zastosowane leczenie.

Cytomegalia wrodzona – opis przypadku

Congenital cytomegalovirus infection – case report

Bogumiła Górczewska, Elżbieta Jakubowska-Pietkiewicz

Postępy Neonatologii 2018;24(2):157–161.

Cytomegalia wrodzona jest najczęstszym zakażeniem wirusowym w ciąży. Około 90% zakażonych noworodków nie ma żadnych objawów, natomiast u pozostałych 10% najczęściej obserwuje się niedosłuch odbiorczy, zwapnienia wewnątrzmózgowe, zapalenie naczyniówki, siatkówki oraz upośledzenie umysłowe. Grupę ryzyka zakażeń cytomegalowirusem stanowią dzieci matek z potwierdzoną serokonwersją przeciwciał anty-CMV IgM/IgG w okresie ciąży. Wczesne rozpoznanie zakażenia CMV oraz zastosowanie leczenia umożliwia ograniczenie poważnych następstw choroby u dzieci.

Perforacja dwunastnicy – opis przypadku

Duodenal perforation – case report

Marcin Kęsiak, Marta Janowska, Bogumiła Górczewska, Iwona Maroszyńska, Anna Piaseczna-Piotrowska

Postępy Neonatologii 2018;24(2):163–165.

Noworodek płci żeńskiej, urodzony w 36. tygodniu ciąży z rzadką chorobą, wymagającą pilnej interwencji chirurgicznej w pierwszych dobach życia. Pod koniec drugiej doby życia stan dziecka nagle uległ pogorszeniu, obserwowano niechęć do jedzenia, niepokój oraz podwyższone wskaźniki stanu zapalnego. Dziecko pomyślnie zniosło zabieg operacyjny wykonany w trzeciej dobie życia, stwierdzono izolowaną perforację dwunastnicy. Izolowana perforacja jelit jest rzadką jednostką chorobową, podczas której bez widocznej przyczyny dochodzi do perforacji jelit, najczęściej w końcowym odcinku jelita krętego. Leczeniem z wyboru jest pilny zabieg chirurgiczny.

Komentarz do artykułu „Effects of oral probiotic supplementation on gut Lactobacillus and Bifidobacterium populations and the clinical status of low-birth-weight preterm neonates: a multicenter randomized, double-blind, placebo-controlled trial”, opublikowanego w czasopiśmie Infection and Drug Resistance 2018;11:1557–1571

Ryszard Lauterbach

Postępy Neonatologii 2018;24(2):167–168.

Na wstępie należy podkreślić, że artykuł został opublikowany na podstawie wyników wieloośrodkowego badania, które przeprowadzono na oddziałach neonatologicznych wyłącznie polskich szpitali, z wykorzystaniem probiotyków opracowanych przez polskich ekspertów działających w Katedrze Mikrobiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, we współpracy z IBSS BioMed S.A. w Krakowie [1]. A zatem jest to ważny polski głos w dyskusji na temat celowości stosowania probiotyków oraz ich roli w ograniczaniu u noworodków takich schorzeń, jak sepsa o późnym początku (LOS – late onset sepsis) czy martwicze zapalenie jelit (NEC – necrotizing enterocol itis).